Ketaksamaan Sosial: Konsep Ketaksamaan Sosial

 Contoh Soalan:

1.   Ketaksamaan adalah mengenai “Siapa (who) yang mendapat apa, Bagaimana (how) mereka mendapatnya dan Kenapa (why) mereka mendapatnya”. Bincangkan pernyataan ini dengan merujuk kepada dua isu ketaksamaan dalam masyarakat.

2.  Ketaksamaan sosial merujuk kepada peluang tidak sama rata dan ganjaran yang berbeza untuk kedudukan sosial atau status yang berlainan dalam kumpulan atau masyarakat. Bincangkan tiga dimensi yang digunakan dalam menjelaskan isu-isu berkaitan ketaksamaan sosial.

3.  Isu ketaksamaan sosial wujud dalam hampir semua masyarakat dunia. Apakah ketaksamaan sosial dan bincangkan empat mekanisme yang sering digunakan oleh masyarakat dalam memastikan ketaksamaan sosial ini terus wujud.

4. Dalam membincangkan ketaksamaan sosial, terdapat tiga kriteria asas yang digunakan untuk mengukur tahap ketaksamaan. Senaraikan dan huraikan tiga kriteria asas tersebut dengan memberi contoh-contoh berkaitan.

5.  Dalam aspek kehidupan seseorang dalam sistem stratifikasi, setiap aspek kehidupan individu jelas memaparkan perbezaan kedudukan mereka. Huraikan empat aspek kehidupan yang sering dipengaruhi oleh aspek kedudukan individu.

Konsep Ketaksamaan

[ Keupayaan seseorang memperolehi atau mendapat pelbagai barangan atau sumber

[ Wujud dalam kebanyakan masyarakat

[ Persoalan tentang sejauhmanakah ketidaksamaan yang wujud dalam satu-satu masyarakat

[ Mengenai siapa yang mendapat apa? Bagaimana mereka mendapatnya? Kenapa mereka mendapatnya?

Konsep Ketaksamaan Sosial

[ Merujuk kepada kewujudan peluang tidak sama rata dan ganjaran yang berbeza untuk kedudukan sosial atau status berlainan dalam kumpulan atau masyarakat

[ Struktur dan pengulangan bentuk agihan tidak sama rata barangan, kekayaan, peluang, upah dan hukuman

[ Satu sistem stratifikasi yang berasaskan hierarki kuasa (keupayaan untuk mengarah tingkah laku orang lain), keistimewaan (maruah dan hormat) dan prestij (pendapatan, kekayaan dan harta)

Konsep Stratifikasi Sosial

[ Wujud dari satu generasi ke satu generasi dan kebanyakan ibu bapa mewariskan kedudukan sosial mereka kepada anak-anak

[ Cth: Seseorang yang dilahirkan dalam keluarga kerabat diraja, maka secara automatik akan mewarisi status kerabat diraja dan akan menikmati segala keistimewaan yang terdapat dalam keluarganya6

[ Satu bentuk karakteristik masyarakat yang bergenerasi dan dikekalkan menerusi kepercayaan yang wujud dalam kekayaan yang dikongsi bersama oleh anggota masyarakat

[ Merupakan satu sistem di mana masyarakat meletakkan kategori orang dalam hirarki

[ Satu sistem penyusunan taraf manusia berasaskan pewarisan kedudukan sosial

Ketaksamaan adalah mengenai:

[ Siapa yang mendapat apa (Who gets what?)

[ Bagaimana mereka mendapatnya (How they get it?)

[ Kenapa mereka mendapatnya (Why they get it?)

CARA UNTUK MENGUKUR KETAKSAMAAN SOSIAL

1. Ketaksamaan dalam Keadaan

| Merujuk kepada pengagihan tidak sama rata dalam pendapatan, kekayaan dan barangan material

| Cth: Perumahan (ketaksamaan keadaan di mana yang tiada rumah berada di hierarki bawah manakala bagi mereka yang tinggal di rumah mewah bernilai jutaan akan berada di tangga teratas dalam hierarki)

2. Ketaksamaan dalam Peluang

| Merujuk kepada pengagihan tidak sama rata peluang dalam kehidupan (life chances) antara seseorang individu dengan individu yang lain

| Cth: Pendidikan, pekerjaan, kesihatan, layanan daripada sistem keadilan jenayah

| Cth: Kenapa golongan atasan (kulit putih) lebih banyak mendapat peluang untuk mendapat kekayaan dan kejayaan berbanding dengan golongan bawahan (kulit hitam)

| Cth: Siapa yang akan berpeluang tinggi untuk didakwa di sistem keadilan jenayah? Miskin atau kaya? Kulit putih atau kulit hitam?

MEKANISME UNTUK MEMASTIKAN KETAKSAMAAN WUJUD

1. Penyingkiran (Exclusion)

©   Proses menyingkirkan seseorang dalam persaingan atau memberi upah tidak sama rata untuk hasil yang sama

©   Mereka yang mempunyai sumber akan membuat peraturan tentang apakah peraturan tersebut, siapa yang menjadi ahli kumpulan dan bagaimana upah akan diagihkan

©   Organisasi yang berlandaskan gender, kasta, kelas atau etnik di masa lampau membuat peraturan untuk menghadkan keahlian menerusi karakteristik tertentu

©   Cth: Golf club (hanya untuk orang kaya), Lion Club (hanya terdiri daripada orang Cina), Sukan (bola keranjang-lelaki, bola jaring-perempuan), Gaji (lelaki dapat lebih daripada perempuan walaupun kerja yang dilakukan adalah sama), Peluang pekerjaan (lelaki lebih diutamakan berbanding dengan wanita), Hospital swasta (selalunya hanya orang kaya sahaja yang mampu)

2. Pelumpuhan (Disabling)

ª   Proses berusaha menyakinkan mereka yang tidak mempunyai kelayakan atau karakteristik tertentu bahawa mereka tidak berupaya untuk bersaing dengan efektif

ª   Cth: Wanita dan orang tua telah diberitahu jangka masa yang lama bahawa mereka tidak cukup bijak untuk berjaya dalam bidang-bidang tertentu mahupun berjaya di peringkat pengajian yang tinggi

ª   Cth: Orang Kurang Upaya (masyarakat tidak menyediakan apa yang boleh digunakan oleh mereka)

ª   Cth: Orang dewasa dan kanak-kanak (kanak-kanak selalu diberitahu bahawa mereka tidak boleh melakukan apa yang dilakukan oleh orang dewasa kerana mereka tidak berkemampuan atau masih kecil lagi)

3. Pemisahan (Decoupling)

¨   Proses ini bertujuan memastikan bahawa mereka yang akan mendapat faedah tertentu menerusi informasi-informasi tertentu atau jaringan tertentu tidak akan berhubung dengan pihak-pihak terlibat

¨   Cth: Syarikat atau organisasi (tidak sedar berkaitan dengan peluang kenaikan pangkat, peluang untuk mengasah bakat atau meningkatkan prestasi, program-program latihan)

4. Penghadan/Kekurangan (Scarcity)

ª   Proses yang mana sumber-sumber diterhadkan

ª   Cth: Jawatan-jawatan tinggi dikurangkan, jawatan-jawatan kosong dihadkan, biasiswa untuk pelajar dikurangkan

Apabila seseorang ditentukan kedudukan dalam sistem stratifikasi, setiap aspek kehidupan mereka akan dipengaruhi:

1. Apakah makanan yang dimakan

T Cth: Nasi lemak (makan kat kafeteria atau hotel atau restoran)

T Cth: KFC, McDonald, The Chicken Rice Shop, Kenny Rogers

2. Di mana membeli belah

T Cth: Supermarket vs Night Market

T Cth: Midvalley vs Tesco

3. Pakaian yang dipakai

T Cth: Berjenama atau tidak berjenama

T Cth: Pakaian kanak-kanak (Guess Junior vs Pakaian yang dibeli di pasar malam-bundle)

4. Sekolah yang dihadiri

T Cth: Sekolah harian atau sekolah swasta atau sekolah antarabangsa

5. Pendapatan yang diperolehi

T Cth: Pendapatan yang tinggi vs Pendapatan yang rendah

6. Berapa lama (kualiti hidup) bertahan

T Cth: Bagi yang mempunyai kewangan dan peluang, kualiti hidup akan lebih baik daripada yang biasa

T Cth: Adanya wang, maka boleh mendapatkan nasihat berkaitan dengan penjagaan kesihatan dengan lebih baik atau apabila sakit, boleh mendapatkan ubat-ubatan yang lebih bagus dan berkesan (maka boleh hidup dengan lebih sihat berbanding yang tiada wang)

7. Pekerjaan

T Cth: Doktor vs Pengutip sampah (siapa yang dipandang tinggi? Siapa yang mendapat gaji lebih tinggi? Siapa yang lebih mulia?)

T Cth: Guru vs Pelajar, Pengurus syarikat vs Pekerja biasa

TEORI KETAKSAMAAN SOSIAL

1. Teori Fungsionalisme

µ Percaya bahawa ketidaksamaan tidak dapat dielakkan dan diperlukan serta memainkan fungsi yang penting dalam masyarakat

µ Bagi memperoleh kedudukan yang penting dalam masyarakat ianya memerlukan lebih banyak latihan, jadi ia adalah wajar ia menerima ganjaran yang lebih

µ Menurut pendekatan ini, ketaksamaan sosial dan stratifikasi sosial akan mendorong kepada aspek meritokrasi yang berlandaskan keupayaan seseorang

µ Menganggap ketaksamaan sosial menyumbang kepada kebaikan masyarakat agar masyarakat akan terus dapat berfungsi

µ Ini dilakukan menerusi sistem di mana tugasan, peranan dan tanggungjawab tertentu dijalankan oleh mereka yang sesuai

µ Ganjaran yang diperolehi oleh seseorang adalah setimpal dengan beban yang dipegang oleh mereka

µ Ketidaksamaan sosial dianggap fungsional kerana ianya bertindak sebagai satu bentuk mekanisme dalam mengagihkan ganjaran dan juga memotivasikan pekerja untuk berusaha melakukan yang terbaik

2. Teori Konflik

µ Ketaksamaan hasil daripada kuasa dominasi kumpulan-kumpulan tertentu ke atas kumpulan-kumpulan yang mempunyai kurang kuasa

µ Ketaksamaan sosial mencegah dan menghalang kemajuan masyarakat disebabkan oleh mereka yang mempunyai kuasa menindas mereka yang tidak mempunyai kuasa demi mengekalkan status quo

µ Masyarakat lebih cenderung kepada perbalahan dan konflik

µ Bagi golongan yang menduduki kedudukan sosial yang teratas, mereka mampu untuk menindas golongan bawahan dengan menggunakan kekayaan, prestij dan kuasa yang mereka miliki

µ Cth: Pergelutan antara golongan borjuis (yang memiliki sumber pengeluaran) dengan golongan proletariat yang menawarkan tenaga kerja untuk bayaran gaji

µ Golongan borjuis berpendapat ketaksamaan sosial yang berlaku merupakan sesuatu yang tidak dapat dielakkan dan sesiapa sahaja yang boleh menjadi kaya sekiranya mereka berusaha denga gigih

µ Manakala, golongan proletariat pula termakan dengan janji-janji palsu golongan kapitalis